AB, sınırda karbon vergisinden etkilenecek ülkelere destek hazırlıyor

Avrupa Birliği (AB), 2026’dan itibaren tam olarak devreye girecek Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) nedeniyle etkilenmesi beklenen gelişmekte olan ülkelere mali destek sağlamaya hazırlanıyor. Bu kapsamda, AB Komisyonu tarafından yayımlanan “Küresel İklim ve Enerji Vizyonu” belgesi, birliğin iklim politikalarının küresel etkilerine yönelik yeni stratejilerini ortaya koyuyor.

AB, karbon fiyatlandırmasının küresel iklim hedeflerine ulaşmak, emisyonları azaltmak ve fosil yakıtlardan çıkışı hızlandırmak için kritik olduğunu vurgularken, büyük ekonomilerin giderek daha fazla karbon fiyatlandırma sistemlerini benimsediğine dikkat çekti. Komisyon, bu alanda diğer ülkelerin politika geliştirmelerini teşvik etmek amacıyla özel bir görev gücü aracılığıyla teknik ve mali destek sunulduğunu belirtti.

200 milyar avroluk fon, iklim yatırımlarına yönlendirilecek

Belgede, CBAM’in olası sınır ötesi etkilerini yönetmek için “karşılıklı yarar sağlayan ortaklıklar” kurulacağı ifade edilirken, karbonsuzlaşma sürecinde ülkelerin ihtiyaçlarının dikkate alınacağı vurgulandı. AB’nin hazırlığını sürdürdüğü 200 milyar avro büyüklüğündeki “Küresel Avrupa” fonunun en az yüzde 30’unun iklim ve çevre projelerine ayrılması planlanıyor. Bu bütçenin bir bölümüyle gelişmekte olan ülkelerin karbon azaltım yatırımlarına destek sağlanacak.

CBAM geçiş süreci devam ediyor

Halihazırda geçiş döneminde olan CBAM kapsamında, çimento, demir-çelik, alüminyum, gübre, elektrik ve hidrojen gibi karbon yoğun sektörlerden AB’ye yapılan ithalat için şirketlerin yalnızca emisyon raporlaması yapması gerekiyor. Ancak 1 Ocak 2026’dan itibaren ithalatçılar, ürünlerin üretiminde ortaya çıkan sera gazı emisyonuna karşılık CBAM sertifikası satın almak zorunda kalacak.

AB ile benzer seviyede karbon fiyatlandırma mekanizmasına sahip ülkeler ise bu yükümlülükten muaf tutulabilecek. Bu nedenle, gelişmekte olan ülkelere sağlanacak desteklerin, rekabet kaybını önlemeye ve küresel ticaret ortaklıklarını korumaya yönelik olduğu değerlendiriliyor.