Eurofigter anlaşması dış basında ses getirdi: Hangi ülke nasıl tepki verdi?

İstanbul’da düzenlenen 17.Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı (IDEF 2025) kapsamında dün, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Birleşik Krallık Savunma Bakanı John Healey, “Eurofighter Typhoon Savaş Uçağı Kabiliyetlerinin Hükümetler Arasında Sağlanmasıyla İlgili Mutabakat Muhtırası” imzaladı. Türkiye’nin Eurofighter kullanıcı olarak kabul edildiği anlaşmaya dış basında yer verildi.

“Yunanistan’ın planlarını önemli ölçüde etkilemiyor”

Yunanistan merkezli Kathimerini gazetesinin İngilizce versiyonu olan eKathimerini’deki “Atina, Türkiye’nin Eurofighter satın alımına şaşırmadı” başlıklı haberde konsorsiyum üyelerinden Almanya ve Birleşik Krallık’ın Yunanistan hükümetine niyetlerini öncesinde bildirdikleri belirtilerek, “Bu karar, Yunanistan’ın planlarını önemli ölçüde etkilemiyor. Her halükarda, Yunan yetkililer, bunun Ege’deki dengeyi önemli ölçüde etkilemeyeceğini belirtiyorlar. Bu karar, Türkiye ile daha yakın siyasi, stratejik ve ticari bağların büyük bir savunucusu olan Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in seçilmesiyle birlikte kaçınılmaz olarak kabul ediliyordu. Merz’in tutumu, Almanya’da yaşayan yaklaşık 4,5 milyon Türk kökenli seçmenden bağımsız değil. Eurofighter alımıyla Türkiye’nin iki ana hedefinden biri gerçekleşiyor. F-35 uçağının satın alınması ise ABD Kongresi’nin onayını gerektiriyor” ifadelerine yer verildi.

“İsrail’in normal bir hükümeti olsaydı, Türkiye’ye Eurofighter satışı anlaşmasını engellemiş olurdu”

İsrail merkezli Ynetnews’ün “Güçlü bir hava kuvveti inşa etmek: Türkiye, Birleşik Krallık ve Almanya ile 5,6 milyar dolarlık anlaşmayla 40 savaş uçağı alacak” başlıklı haberinde, bu hamlenin bölgesel gerilimin tırmandığı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın askeri alandaki üstünlük arayışları karşısında Ankara’nın hava gücünü artırdığı belirtildi. Haberde, “4.5 nesil savaş uçakları, İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya’dan oluşan bir Avrupa konsorsiyumu tarafından üretilmekte. Türkiye, 2023’ten beri bu anlaşmanın yapılması için uğraşıyor ancak Erdoğan’ın sadece İsrail’e değil, Yunanistan ve Kıbrıs’a da yönelik agresif dış politikası nedeniyle Alman hükümetinden dirençle karşılaştı” denildi. Anlaşmanın İsrail’de endişelere yol açtığı belirtilerek, muhalefet lideri Yair Lapid’in İsrail hükümetini anlaşmayı engelleyemediği için eleştirdiği aktarıldı. Lapid,”İsrail’in işlevsel bir Dışişleri Bakanlığı veya normal bir hükümeti olsaydı, Türkiye’ye Eurofighter Typhoon satışı anlaşmasını çoktan engellemiş olurdu. Türkiye zaten Orta Doğu’nun en büyük ve en güçlü donanmasına sahip ve şimdi de İsrail ile hava üstünlüğü hedefliyor. Bu tehlikeli bir durum ve işlevsiz hükümetimiz bu konuda hiçbir şey yapmadı” ifadelerini kullandı.

“Hava Kuvvetlerimiz için oyunun kurallarını değiştirecek bir tehdit değil”

İsrail merkezli The Jerusalem Post gazetesinin haberinde İsrailli bir yetkilinin, Türkiye’nin 40 adet Eurofighter Typhoon savaş uçağı satın alma anlaşması, İsrail’in hava üstünlüğüne doğrudan veya acil bir tehdit oluşturmasa da yine de bir “baş ağrısı” olduğunu söylediği aktarıldı. Anlaşmanın Ankara’nın ordusunu modernize etme yönünde devam eden çabalarında önemli bir adım olduğu kaydedilen haberde, yetkilinin, “Bu, Hava Kuvvetlerimiz için oyunun kurallarını değiştirecek bir tehdit değildir. Typhoon, bizim savaş uçaklarına kıyasla yetenekli ancak üstün olmayan bir uçak. Ancak bu, Türkiye’nin silahlanmasını, sonunda İsrail’in bölgedeki askeri üstünlüğüne meydan okuyabilecek şekilde hızlandırdığına dair açık ve endişe verici bir işarettir” değerlendirmesine yer verildi.

ABD merkezli uluslararası haber ajansı olan AP’nin “Türkiye ve İngiltere, Eurofighter Typhoon jetleri için ön anlaşma imzaladı” başlıklı haberinde anlaşma Ankara’nın hava filosunu modernize etme çabalarında önemli bir adım olarak nitelendirildi. Haberde, “NATO üyesi Türkiye, uzun süredir İngiliz, Alman ve İtalyan şirketlerden oluşan bir konsorsiyum tarafından üretilen 40 adet Eurofighter jeti satın almayı hedefliyordu. Almanya’nın başlangıçta satışa karşı çıktığı, ancak daha sonra tutumunu değiştirdiği bildirildi. İngiltere, konsorsiyum adına müzakereleri yürüttü” denildi.

“İsrail’in İran ve Suriye’ye saldırıları Ankara’yı tedirgin etti”

Birleşik Krallık merkezli uluslararası haber ajansı Reuters’un “Türkiye, İngiltere ve Almanya ile yapılan anlaşmaların ardından Eurofighter jet alımında sona yaklaşıyor” başlıklı haberinde, Türkiye’nin istikrarsızlaşan bölgede savunmasını güçlendirmek için talep ettiği çok sayıdaki Eurofighter Typhoon jetinin satın alınmasının önünü açan anlaşmayı imzaladığı kaydedildi. Haberde, “Eurofighterların yanı sıra Ankara, Washington ile 40 adet F-16 satın almak için görüşmelerde bulunuyor. İsrail’in Türkiye’nin komşusu İran ile 12 gün süren çatışması ve kısa bir süre önce bir başka komşusu Suriye’ye yönelik saldırıları da dahil olmak üzere, bölge ülkelerine yönelik saldırıları Ankara’yı tedirgin etti ve olası tehditlere karşı koymak için hızlı bir silahlanma sürecini tetikledi” değerlendirmesi yer aldı.

“Anlaşma, insan haklarıyla ilgili endişelere rağmen artan savunma iş birliğini gösteriyor”

Birleşik Krallık merkezli Financial Times gazetesinin “Almanya’nın vetosunu kaldırması üzerine İngiltere, Türkiye’ye Typhoon uçakları satacak” başlıklı haberinde, “Milyarlarca sterlinlik anlaşma, Erdoğan yönetimindeki insan haklarıyla ilgili endişelere rağmen artan savunma iş birliğini gösteriyor” denildi. Haberde, İngiliz yetkililerin Almanya dahil Eurofighter üreticisi ülkelerin destekleyici olduğunu belirttiği aktarılarak, “Her iki tarafın da ‘en kısa sürede’ sonuçlandırmak istediğini belirttiği Türkiye ile nihai anlaşmanın önünü açtı” denildi. Haberde, önceki Alman hükümetinin Türkiye’deki siyasi ve insan haklarıyla ilgili endişelerinden dolayı satışı engellediği hatırlatılan haberde, “Bir mahkeme, Erdoğan’ın başlıca siyasi rakibi olan İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nu temyiz süreci devam ederken bir yıl sekiz ay hapis cezasına çarptırdı. İmamoğlu’nun muhalefetteki CHP’den 13 belediye başkanı ve 200’den fazla yetkili de yargılanmak üzere tutuklu bulunuyor” denildi. Haberin devamında şunlar kaydedildi:

“Türk pilotlar Eurofighter uçaklarını uçurma konusunda çok az deneyime sahip”

“Türkiye geleneksel olarak ABD yapımı F-16’ları kullanıyor ve pilotları Eurofighter Typhoon uçaklarını uçurma konusunda çok az deneyime sahip ya da hiç deneyimleri yok. Sonuç olarak, gelişmiş model Eurofighterların eklenmesi Türk ordusu için ek maliyet getirecektir. Ancak, Türkiye’nin hava kuvvetleri hızla eskimekte ve NATO üyesi ülke, kendi gelişmiş savaş uçağı KAAN’ın 2030’ların ortalarından itibaren tam olarak kullanıma hazır hale gelene kadar acil bir geçici çözüme ihtiyaç duymaktadır.

Ankara’nın iki adet Rus S-400 hava savunma sistemi satın almasının ardından 2020 yılında ABD’nin uyguladığı yaptırımlardan dolayı ülke şu anda beşinci nesil F-35 jetleri satın alamıyor ve sonuç olarak altı adet F-35 için bekleyen sipariş askıya alındı. Analistler, Eurofighter anlaşması olmazsa, Türkiye ordusunun İsrail ile İran arasında artan bölgesel gerilimler ve İsrail’in Şam ve Suriye’nin güneyine yönelik son hava saldırıları nedeniyle dezavantajlı bir durumda kalabileceğini belirtiyor.”

Almanya merkezli Die Welt gazetesinin, “Almanya, Türkiye’ye Eurofighter ihracatının önünü açıyor” başlıklı haberinde Türkiye’ye savaş uçağı satışının Almanya’da büyük tartışmalara yol açtığı ve buna rağmen federal hükümetin milyarlarca Euroluk anlaşmayı onayladığı belirtildi.

Almanya merkezli Handelsblatt’ın “Almanya, Türkiye’ye Eurofighter teslimatına izin veriyor” başlıklı haberinde, Almanya’nın Türkiye’ye savaş uçağı satışı konusundaki direncine son verdiği belirtildi. Haberde, federal hükümetin, silah ihracatı politikasında yeniden düzenleme konusunda ciddi adımlar attığını ve bunun en dikkat çekici göstergesinin yeni hükümetin Türkiye’ye 40 adet Eurofighter savaş uçağının ihracatında engel olmaması olduğu kaydedildi. Satışın önceki koalisyon hükümeti tarafından engellendiği ifade edilen haberde, “Türkiye bir NATO ortağı olmasına rağmen, eski hükümette SPD ve Yeşiller’in bazı üyeleri bu anlaşmaya karşı çekinceleri vardı. Örneğin, Türk ordusunun Kürtlere karşı şiddetli müdahalesini veya muhalefette önde gelen isimlerden olan Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasını eleştirmişlerdi” denildi.

“Artık Türkiye’ye insan hakları konusunda baskı yapılması söz konusu değil”

Fransa merkezli Le Monde gazetesinin “Almanya, Türkiye’ye Eurofighter satışına yönelik vetosunu kaldırdı” başlıklı haberinde, Berlin’in karar değişikliğinin, NATO’nun güneydoğu kanadını savunmak için Ankara’yı silahlandırma isteğinden kaynaklandığı ifade edildi. Berlin’in uzun süredir savunulan, demokratik olmayan veya açık çatışma halinde olan bir güce hiçbir şekilde silah sevkiyatının reddedilmesini içeren pozisyonun aksine jeopolitiğin yeni çağına uyum sağladığı belirtildi. Haberde, “Artık Türkiye’ye, Mart ayında İstanbul Belediye Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başlıca rakibi Ekrem İmamoğlu’nun hapse atılması gibi demokrasi ve insan hakları konusundaki özgürlükleri nedeniyle baskı yapılması söz konusu değil” ifadeleri kullanıldı.

İran merkezli Mehr Haber Ajansı’nın haberinde, “Türkiye, Çarşamba günü NATO müttefikleri İngiltere ve Almanya ile giderek istikrarsızlaşan bölgede Ankara’nın savunmasını güçlendirmek için talep ettiği Eurofighter Typhoon jetlerinin satın alınmasının önünü açan anlaşmalar imzaladı” ifadeleri kullanıldı.

Kaynak: Ekonomim