“Batarya geri dönüşümü enerji bağımsızlığı için kritik rol üstleniyor”

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı’nın (TTGV) yayımladığı “Batarya Geri Dönüşüm ve İkincil Kullanım Teknolojileri” başlıklı ön araştırma raporu, batarya geri dönüşümünün Türkiye’nin enerji bağımsızlığı açısından taşıdığı stratejik öneme dikkat çekiyor. Rapora göre, son yıllarda batarya üretim tesislerine yapılan yatırımlar 1 milyar doları aştı.

TTGV Yenilikçi Teknoloji Programları Direktörü Dr. Serdar Gökpınar, AA’dan Yeter Ada Şeko’ya yaptığı değerlendirmede, elektrikli araçların hızla yaygınlaşmasıyla birlikte bataryaların geri dönüştürülerek içlerindeki lityum, kobalt ve nikel gibi kritik madenlerin yeniden kazanılmasının kaçınılmaz hale geldiğini vurguladı. Gökpınar, “Bu madenlerin önemli bir kısmı Türkiye’de yeterli ölçüde bulunmuyor. Dolayısıyla geri dönüşüm, enerji bağımsızlığımız ve cari açığın azaltılması açısından kritik bir adım.” dedi.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, 2024’te dünya genelinde elektrikli araç üretimi yüzde 25 artarak 17,3 milyona ulaştı. Üretimin büyük bölümü Çin’de gerçekleşirken, Avrupa Birliği ve ABD de pazarın önemli aktörleri arasında yer aldı. Türkiye’de de elektrikli otomobil sayısı, Togg’un etkisiyle geçen yıla kıyasla yüzde 120 artış göstererek 289 bini aştı.

Gökpınar, batarya üretiminde iki temel zorluk bulunduğunu belirtti: kritik hammaddelerin temini ve hassas üretim süreçleri. Lityumun ağırlıklı olarak Avustralya, Şili, Arjantin ve Bolivya’da çıkarıldığını, kobaltın ise büyük ölçüde Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden sağlandığını ifade eden Gökpınar, Çin’in hem maden rezervi hem de işleme teknolojileri açısından küresel ölçekte belirleyici konumda olduğunu söyledi.

2035 sonrası için uyarı

Gökpınar’a göre, 2035 itibarıyla lityum ve bakır rezervlerinin çıkarılmasında ciddi zorluklar bekleniyor. Bu nedenle geri dönüşüm, sürdürülebilir tedarik zinciri için tek çözüm olarak öne çıkıyor. Avrupa Birliği’nin 2031’den itibaren batarya üretiminde belirli oranlarda geri dönüştürülmüş malzeme kullanımını zorunlu kılacağına dikkat çeken Gökpınar, Türkiye’nin de benzer adımlar atması gerektiğini söyledi.

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün (MTA) bu alandaki girişimlerini hatırlatan Gökpınar, düzenlemelerle desteklendiğinde Türkiye’nin batarya geri dönüşümünde bölgesel bir merkez haline gelebileceğini belirterek, “Enerjide dışa bağımlılığımızı azaltmak ve cari açığımızı hafifletmek için bataryaların geri dönüşümü büyük bir fırsat. Bu nedenle her adım kıymetli ve stratejik öneme sahip.” ifadelerini kullandı.