Nadir Maden Hisselerinde Tarihi Ralli: ABD–Çin Arasında Yeni İhracat Savaşı Zirve Getirdi

Trump yönetiminin Çin’in kritik maden tedarik zincirindeki hâkimiyetini kırma çabaları, nadir toprak elementleri hisselerini rekor seviyelere taşıdı. Washington ve Pekin arasında ekonomik cephede gerilim tırmanıyor.

Yatırımcılar “Nadir Toprak” Yarışına Girdi

ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’in elindeki kritik maden tedarik gücünü kırma girişimleri, uzun süredir durağan seyreden nadir toprak elementleri piyasasını adeta canlandırdı. Yatırımcılar sektöre hücum ederken, nadir maden şirketlerinin hisseleri yıl içinde rekor seviyelere ulaştı.

Akıllı telefonlar, elektrikli araçlar ve savaş uçaklarında kullanılan bu minerallerin üretiminde Çin’in açık ara liderliği, Washington’u radikal önlemler almaya itti. Beyaz Saray, Çin dışındaki üretimi artırmak için yeni finansman kaynakları ve stratejik rezerv politikaları üzerinde çalışıyor.

ABD ve Avustralya Şirketlerinde Rekor Yükseliş

ABD’de işlem gören MP Materials ve USA Rare Earth, Avustralya’nın Lynas Rare Earths hisseleri yılbaşından bu yana iki katından fazla değer kazandı.

Trump yönetimi, Çin’in düşük maliyetli üretimiyle rekabet etmekte zorlanan bu sektöre doğrudan yatırım ve devlet desteği sağlıyor. ABD ayrıca Kanada merkezli Lithium Americas ve Trilogy Metals şirketlerine ortak olarak bu yıl içinde toplamda 1 milyar dolara yakın yatırım yaptı.

Bu hamlelerin ardından söz konusu şirketlerin hisseleri %200–300 aralığında değerlendi.

“Mine, Baby, Mine” Politikası: Çevre Kurallarına Gevşeme

Washington, Çin bağımlılığını azaltmak için stratejik maden rezervi oluşturmayı ve nadir madenlerde fiyat tabanı (price floor) belirlemeyi planlıyor. Bu sayede piyasayı Çin’in devlet destekli üreticilerinin fiyat dalgalanmalarına karşı korumayı hedefliyor.

Trump yönetimi ayrıca “Mine, Baby, Mine” adıyla anılan politika kapsamında çevre izinlerini gevşetiyor ve maden projelerinin onay süreçlerini hızlandırıyor.

Çin’den Misilleme: Yeni İhracat Kontrolleri

Gerilimin tırmandığı bu dönemde, Pekin yönetimi Çin menşeli nadir elementler içeren mıknatısların ihracatına onay şartı getirdi. Ayrıca holmium, erbium, thulium, europium ve ytterbium gibi beş yeni elementi ihracat kısıtlama listesine ekledi.

Bu adım, Batılı ülkelerde tedarik şokuna yol açarken, yatırımcı ilgisini daha da artırdı.

Eurasia Group Emtia Direktörü Timothy Puko, “Batı’da yatırım yapılabilecek halka açık nadir maden şirketi sayısı çok az. Talep çok, hedef az” değerlendirmesinde bulundu.

Sermaye Artışları ve Rekor Fon Girişleri

Güçlü piyasa koşullarından yararlanan bazı şirketler, yeni yatırımlar için sermaye artırımlarına yöneldi:

• Standard Lithium, halka arz yoluyla 130 milyon dolar topladı.

• Critical Metals, Grönland’daki Tanbreez projesi için 50 milyon dolar fon elde etti.

• Perpetua Resources, Idaho’daki altın ve antimuan madeni için 425 milyon dolar kaynak sağladı.

Bu gelişmelerle birlikte nadir maden hisselerinde yılbaşından bu yana üç kata varan artışlar görüldü.

Analistler: “Balon Tehlikesi Henüz Değil Ama Dikkatli Olunmalı”

Strategic Materials Advisory kurucusu Gareth Hatch, “Birçok küçük madencilik şirketi bu ilgiden faydalanıyor, anlamlı içeriği olmayan duyurularla hisse fiyatlarını şişiriyor,” dedi.

Hatch, “Henüz bir balondan söz etmek erken, ama yatırımcılar ödevini yapmalı,” uyarısında bulundu.

Devletin Rolü Artıyor: Maden Stoğu ve Sermaye Katkısı

Trump yönetimi, stratejik sektörleri korumak için 1 milyar dolarlık kritik maden stoku oluşturmayı planlıyor. Savunma sanayiinde kullanılan F-35 jetlerinden seyir füzelerine kadar birçok üründe bu materyallerin önemi büyük.

ABD hükümeti ayrıca MP Materials’ın %15 hissesine 400 milyon dolar ödeyerek ortak oldu. Aynı şekilde, Lithium Americas’a %5 ve Trilogy Metals’a %10 hisseyle katıldı.

Defense Metals Yönetim Kurulu Başkanı Guy de Selliers, “Yapay fiyat tabanları tehlikeli, asıl fiyat istikrarı devletin oluşturacağı stoklarla sağlanabilir,” dedi.

Washington–Canberra Arasında 8,5 Milyar Dolarlık Maden Anlaşması

Trump ve Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, bu hafta 8,5 milyar dolarlık stratejik maden anlaşması imzaladı. Amaç, savunma üretiminde ve enerji arzında kullanılan kritik materyallerin güvenli tedarikini sağlamak.

Bu haberle Avustralya’da:

• Lynas Rare Earths %4,7,

• Iluka Resources %9,

• Pilbara Minerals %5,

• VHM %30,

• Northern Minerals %16,

• Latrobe Magnesium ise %47 değer kazandı.

ABD ve Avustralya borsalarında işlem gören Alcoa hisseleri de %10 artışla yeni zirvesine çıktı.

Uzmanlar: “Fırsat Büyük Ama Hype da Öyle”

Project Blue Araştırma Direktörü David Merriman, Lynas ve MP Materials gibi mevcut üreticilerin “Çin’in arz açığını kapatacağı için” hisselerinde temel destek olduğunu söyledi.

Ancak Merriman, “Piyasada her nadir maden şirketi devlet desteği alacağı izlenimi yaratıyor. Hype fırtınası tüm sektörü yukarı çekiyor,” uyarısında bulundu.

Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]