Gözler 15 Eylül’deki CHP kurultay davasında: Kemal Kılıçdaroğlu “mutlak butlan” kararı çıkması halinde nasıl bir yol izleyecek?

8 Ekim 2023 tarihinde gerçekleştirilen CHP İstanbul İl Kongresi’nin iptali için açılan davada mahkeme, il başkanı Özgür Çelik ve mevcut yönetimin görevden alınmasına karar verdi.

196 delegenin tedbiren görevden uzaklaştırılmalarına karar verilirken, mevcutta yürüyen kongre sürecinin de durdurulmasına hükmedilmişti.

Gürsel Tekin: Göreve başladım

İstanbul İl Başkanlığı’na 2024 yılında CHP’den ayrıldığını açıklayan Gürsel Tekin getirildi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Tekin’in partiden ihraç edildiğini duyurdu.

İhraçla ilgili talebin kendisine ulaşmadığını belirten Tekin, “Ben ve arkadaşlarım bugün itibariyle göreve başladık. Binaya gitmek şart değil. Üç buçuk yıllık il başkanlığı döneminde il binasına 40-45 kere gitmişimdir. Binada oturarak siyaset yapılmaz” dedi.

CHP İstanbul İl Başkanlığı’nda açıklamalarda bulunan Özel de, “Kayyum kararını tanımıyoruz. Seçilmemiş birisini İstanbul il başkanı olarak kabul etmemiz, sandığın inkarı olur. Benim vekilim, adaşım Özgür Çelik’tir” dedi.

Gözler 15 Eylül’de görülecek kurultay davasına çevrildi

Karar sonrası gözler, 15 Eylül’de görülecek CHP’nin 38. Olağan Kurultayı’na çevrilirken, DW Türkçe muhabiri Kıvanç El, önceki dönem CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun izleyeceği yol haritasını paylaştı. 

“Kılıçdaroğlu görevi kabul edecek”

El’in Ankara kulislerinden edindiği bilgilere göre mahkemenin 15 Eylül’de “mutlak butlan” kararı vermesi halinde Kılıçdaroğlu, CHP Genel Başkanı olma görevini kabul edecek. Karar sonrası yaşanabilecek kaosun birkaç hafta içerisinde yatışacağını düşünen Kılıçdaroğlu, “CHP’nin bölünmesini engelleme” görevini üstleneceğini belirtiyor.

Hemen kurultaya gidilmeyecek

Göreve başlamasının ardından mevcut CHP yönetiminden gelebilecek “erken kurultay” çağrıları ise Kılıçdaroğlu tarafından reddedilecek. Kılıçdaroğlu, mevcut delege yapısının iradesinin sakatlandığını öne sürerek mahallelerden başlayarak kurultaya kadar tüm delegelerin yeniden seçileceği bir süreç başlatacak. 

Söz konusu kurultaya hazırlık sürecinin ise en az bir yıl sürmesi bekleniyor. 

Mutlak butlan nedir?

Türk Dil Kurumu’na göre butlan, Arapça kökenli bir sözcük ve geçersizlik anlamına geliyor. Hukukta, hukuki işlemlerdeki geçersizlik türlerinden biri olarak tanımlanıyor.

BBC Türkçe’ye konuşan avukat ve Çağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Umut Yeniocak, bu kavramı açıklarken önce hukuki işlemin ne demek olduğunu anlatıyor.

Hukuki işlemin, bir hukuki sonucun ortaya çıkmasına yönelik olarak ortaya çıkan hukuki irade beyanı olduğunu söyleyen Yeniocak örnek veriyor:

“Bir şeyi satın almak için yaptığınız sözleşme ya da bir dernek, şirket ya da siyasi parti genel kurulunda alınan kararların her biri birer hukuki işlemdir.”

Bir hukuki işlemin amaçlanan hukuki sonuçları doğurması için geçerlilik şartlarını taşımasının, yani en geniş ifadeyle hukuka uygun olmasının arandığını belirten Prof. Dr. Yeniocak, geçerlilik şartlarından birinin eksik olması durumunda işlemin geçersiz olacağını belirtiyor.

İşlemin geçersiz olmasıyla da beklenen hukuki sonuç gerçekleşmiyor.

Hukuki işlemlerde geçersizliğe sebep olarak ise yokluk, mutlak butlan, iptal edilebilirlik gibi gerekçeler öne çıkıyor.

“Kesin hükümsüzlük”

Prof. Dr. Yeniocak mutlak butlanın daha anlaşılır ifadeyle hukuken kesin hükümsüzlük demek olduğunu, zaten yeni kanunda da daha çok bu ikinci kavramın tercih edildiğini belirtiyor.

Terimin anlaşılabilmesi için gündelik hayattaki bir olaydan örnek veriyor:

“Önünüzde bir sözleşme bulunuyor. Tarafların bu sözleşmeyi yapma iradesi var ve imza da atmışlar. Fakat kanunen yerine getirmeleri gereken bir koşulu yerine getirmemişler. Mesela taraflar, noterde yapılması gereken bir sözleşmeyi kendi aralarında yapmışlar. İşte burada bir mutlak butlan yani kesin hükümsüzlük durumu olur. Dolayısıyla ortadaki sözleşme geçerli olmaz.”

Aile hukukunda da var

Mutlak butlan, aile hukukundan idare hukukuna, borçlar hukukundan ticaret hukukuna kadar farklı hukuk alanlarının konusu.

Örneğin açılan dava sonucunda, eşlerden birinin evlenme sırasında başka biriyle evli olması, eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunmasının da aralarında bulunduğu çeşitli nedenlerle evlilikler, mutlak butlanla geçersiz olabiliyor.

Prof. Dr. Yeniocak, CHP kurultayı ile ilgili davadaki mutlak butlan tartışmasını ise genel hatlarıyla şöyle özetliyor:

“Burada ‘mutlak butlan var’ demek, genel kurul yapılmış ve bir karar alınmış olsa da geçerlilik şartlarında eksiklik olduğu için bunun geçersiz olması demek.”